شما اینجا هستید

رسوبگذاری املاح در بستر دریاچه

رسوبگذاری املاح در بستر دریاچه

دریاچه ارومیه به عنوان بزرگترین و شورترین دریاچه دائمی ایران و یكی از بزرگترین دریاچههای فوق اشباع از نمک دنیا است که از این نظر با Great Salt Lakeدر آمریكا نیزقابل مقایسه است. به دلیل کاهش حجم آب ورودی به دریاچه ارومیه در دو دهه گذشته و خشک شدن بخشهای بزرگی از آن، یكی از بزرگترین مخاطرات زمین شناختی کشور حاصل شده است.

در پی خشک شدن دریاچه، رسوبات شیمیایی، شاملرسوبات کربناته، سولفاته و کلروره در بستر آن نمایان شدهاست. ضخامت نمک در بستر دریاچه، که در بخشهایعمیق به 8متر میرسد، سبب از بین رفتن عمق دریاچهشده است. با توجه به آنكه امكان انتقال آب شیرین بهمیزان کافی در کوتاه مدت امكانپذیر نمی باشد، کاهش باراملاح موجود در دریاچه قبل از آبگیری باید در اولویت قرارگیرد.

آب دریاچه ارومیه حاوی املاحی نظیر KCl ،Na2SO4 ،MgCl2 ،NaClو مقادیر قابل توجهی از لیتیم و برم را به صورت محلول در خود دارد.  آجی چای، که از دامنه شرقی کوه سبلان سرچشمه می گیرد، طولانی ترین رودخانه دائمی شرق دریاچه است که بعلت عبور ازتشكیلات تبخیری و تخریبی الیگومیوسن، بخصوص گنبدهای نمكی اطراف خواجه (منطقه ای در شمال شرق تبریز) و فرسایش بعضی سازههای زمین شناختی، مقادیر زیادی رسوب و املاح را به دریاچه منتقل می کند. بر این اساس، غنیشدگییون هایی نظیر + Na و - SO42 را می توان در این رودخانه مشاهده نمود. در واقع یكی از دلایل اصلی شوری بیش از حد دریاچه، تأمین یون های محلول توسط رودخانه آجی چای است.

دریاچه ارومیه ابتدا دارای آب شیرین بوده و حدود 91هزار سال پیش، رفته رفته شورتر شده است. از حدود 48هزار سال پیش تاکنون، دریاچه از نمک اشباع شده و میزان املاح آن بین 498 ppt تا 408 ppt گردیده است و در برخی سالها تا 898 ppt اندازه گیری شده است. میزان شوری آب دریاچه در پاییز سال 4908 تا مرز بحرانی خود یعنی حدود 988 ppt رسیده است. اندازه گیریهای انجام شده در اواخر سال 4903 حاکی از افزایش میزان شوری تا حدود 908pptمی باشد.
.