علاوه بر عوامل انساني ، تغيير در پارامترهاي اقليمي به‌ويژه افزايش دما و كاهش بارش در سطح حوضه ناشي از تداوم خشكسالي و نوسانات اقليمي در خشكي درياچه اروميه تاثيرگذار بوده است.
گرچه، نتايج مطالعات صورت گرفته توسط موسسه پژوهش‌های اکولوژی و تنوع زیستی مدیترانه در فرانسه با همكاري پژوهشگاه ملي اقيانوس‌شناسي و علوم جوي دانشگاه تهران و دانشگاه ايالتي كاليفرنيا در خصوص شواهد زمين‌شناختي خشك‌شدگي درياچه اروميه، دریاچه ارومیه در دویست هزار سال گذشته نوسان‌های بسیار زیادی داشته است، ولی به طور کلی هیدرولوژی آن با الگوی جهانی چرخه‌های آب و هوایی هماهنگ بوده است. بر اساس اين مطالعات، درياچه اروميه هيچ موقع در طول اين دوران با خشك‌شدگي كاملي مواجه نبوده است و شرايط كنوني درياچه بيشتر ناشي از عوامل انساني تشديدكننده مي‌باشد.
روند تغييرات دما در سطح حوضه طي60 سال اخير ارائه شده در شکل (1)، نشانگر نوسانات دمايي در سطح حوضه و روند افزايشي آن مي‌باشد.
شکل-1- روند تغييرات دمايي در سطح حوضه آبريز درياچه اروميه
شکل (2)، پهنهبندی تغییرات دمای حداقل را طی دوره 1960 تا 2005 نشان مي‌دهد. اين شكل نشانگر افزایش 1/0 تا 5/0 درجه سانتی‌گرادی در حداقل دمای ایستگاه‌های محدوده حوضه دریاچه ارومیه به ازای یک دهه می‌باشد. به عبارتی مقدار تجمعی افزایش دمای حداقل در طی 45 سال برای ایستگاه‌های تبریز و ارومیه به ترتیب حدود 2 و 5/0 درجه سانتی‌گراد بوده است.
شکل-2- پهنهبندی تغییرات دمای حداقل طی سال‌های 1960 تا 2005 (درجه سانتی‌گراد به ازای دهه)
در شكل (3) نيز، پهنه‌بندي روند تغييرات دماي حداكثر در سطح حوضه آبريز درياچه اروميه در همان دوره 45 ساله منتهي به 2005، نشان داده شده است. اين شكل نشانگر افزایش 1/0 تا 3/0 درجه سانتی‌گرادی در حداکثر دمای ایستگاه‌های محدوده حوضه دریاچه ارومیه (ارومیه، تبریز و خوی) به ازای یک دهه می‌باشد. به عبارتی مقدار تجمعی افزایش دمای حداکثر در طی 45 سال برای ایستگاه‌های تبریز و ارومیه به ترتیب حدود 1 و 5/0 درجه سانتی‌گراد بوده است. افزایش دمای حداقل و حداکثر در حوضه دریاچه ارومیه از طرفی باعث افزایش تبخیر و تعرق و بالا رفتن نیاز آبی گیاهان می شود و از طرف دیگر با افزایش تبخیر از سطح دریاچه باعث کاهش تراز دریاچه ارومیه گرديده است.
شکل-3- پهنهبندی تغییرات دمای حداکثر طی سال‌های 1960 تا 2005 (درجه سانتی‌گراد به ازای هر دهه)
علاوه بر افزايش دما، همانگونه كه قبلا نيز اشاره گرديد، ميزان بارش در سطح حوضه نيز با كاهش قابل ملاحظه‌اي مواجه گرديده است (شکل4).
شکل-4- روند كاهشي بارش در سطح حوضه آبريز درياچه اروميه
شکل-5- تعداد روزهای با بارش بیش از 10 میلی‌متر طی سال‌های 2005-1960 (تعداد روز در یک دهه)
با توجه به ویژگی‌های اقلیمی و محیطی، مقدار بارش 10 میلی‌متر در 24 ساعت به عنوان حد آستانه جهت ایجاد رواناب و شروع فرسایش در نظر گرفته می‌شود. در شکل (5) میزان تغییرات در تعداد روزهای با بارش بیش از 10 میلی‌متر طی سال‌های 1960 تا 2005 نشان داده شده است. همانطور که در اين شكا مشخص است، تعداد روزهای با بارش بیش از 10 میلی‌متر در حوضه آبريز دریاچه ارومیه کاهش یافته است. این خود می‌تواند یکی از دلایل کاهش رواناب در حوضه دریاچه ارومیه باشد. مقدار تجمعی کاهش تعداد روزهای با بارش بیش از 10 میلی‌متر در طی 45 سال برای ایستگاه‌های تبریز و ارومیه در حدود 5 روز بوده است.
منبع: گزارش ضرورت احیای دریاچه ارومیه تهیه شده توسط کمیته اجتماعی ستاد احیای دریاچه ارومیه
.
