شما اینجا هستید
آيا براي تامين امنيت انسانها، تغذيهي مصنوعي آبخوانها سودمندتر است يا فروش نفت؟

آيا براي تامين امنيت انسانها، تغذيهي مصنوعي آبخوانها سودمندتر است يا فروش نفت؟
دکتر کوثر، دارای مدرک تحصیلی دکتری روابط آب و خاک و گیاه، با گرایش مهندسی آبیاری و آبشناسی جنگل از دانشگاه "اورگن" آمریکا است. با آنکه تقریباً تمام دوران تحصیلش را در آمریکا سپری کرده، اما عاشق ایران و ایرانی است و به قول خودش، بسیار کوشیده تا تب میز و قدرت و ریاست وسوسهاش نکند. دکتر کوثر دو سال از سالهای حضور خود در ایران را در "جونگان" ممسنی با خانواده خود گذراند و سالها در یک کانِکس در بیابانهای "بیشهزرد" فسا به این امید زندگی کرد که قدر آب را بهتر و بیشتر بدانیم و درک کنیم که همیشه بهترین واکنش در مواجهه با کم آبی، احداث سازههای غول پیکر سیمان اندود به نام سدهای مخزنی نیست.
دکتر کوثر در منطقه "گربایگان" شهرستان فسا، ثابت کرد که میتوان با هزینهای به مراتب کمتر و با ماندگاری به مراتب بیشتر، آب را در زیر زمین حفظ کرد و به تدریج و بدون نگرانی از تبخیر، مورد استفاده قرار داد، شگردی که به عنوان "آبخوانداری" شناخته شد.
نتیجه کار سید آهنگ کوثر در استان فارس چه شد؟
پیامد آبکشی بیرویه از چاههای غیرمجاز، خشکیدن کاریزهایی بود که آب چهار روستا را در دشت گربایگان در جنوب ایران تأمین میکردند. این نابخردی سبب بحرانی شدن شرایط زیست و مهاجرت گروهی از روستاییان منطقه به شهرها شد. طراحی و ساخت ۲۰۳۴ هکتار شبکههای گسترش سیلاب برای آبیاری سیلابی و تغذیه مصنوعی آبخوانها از دی ۱۳۶۱ تا ۱۳۷۵، سبب مهار شدن ۱۹۳ میلیون مترمکعب سیلاب و نفوذ ۷۶ در صد آن به آبخوان شد.
نتیجه این کار، ایجاد انگیزه بازگشت در بیشتر مهاجران به روستاهایشان بود. در نتیجه اجرای طرح پدر آبخوانداری ایران در سال زراعی ۱۳۸۹-۱۳۹۰، مساحت پهنهی کشتزارهای فاریاب، به بیش از ۱۳ برابر سال ۱۳۶۱ رسید.
بنابر اعتقاد پدر آبخوانداری ایران، همان طور که سدسازی در خیلی از نقاط غلط است، آبخوانداری هم در همه جا مناسب نیست و در خاک نرمی که اصلا ریگ وجود ندارد، نمیشود آبخوانداری کرد، در چنین مناطقی باید زراعت سیلابی کرد؛ کاری را که مردم چندین هزار سال است انجام میدهند. به بیانی دیگر، هر جا آبرفت درشتدانه و سیلاب با کیفیت خوب داشته باشیم میتوانیم آبخوانداری کنیم که در سطح ایران نزدیک به ۴۳ میلیون هکتار است. یعنی نزدیک به یک چهارم سطح کشور ما بالقوه می تواند روی آبخوان قرار داشته باشد. در همین مکان ها از قدیم قنات حفر شده. به روایتی، حدود ۵۰ هزار رشته قنات داریم که در همین آبرفت ها حفر شده اند.
بیش از چهار دهه از تجربه اجرای شگردهای نوین دانش آبخوانداری در کشور میگذرد. بیش از ۴۰ سال است که دکتر سید آهنگ کوثر فریاد میزند، در کشوری که میانگین تبخیر سالانه آن افزون بر ۲ متر است، بهترین تمهید مدیریتی برای انباشت مطمئن و پایدار آب، استفاده از مخازن زیرزمینی یا همان آبخوانهای درشتدانه است، نه سدهای عظیم! آبخوانهایی که دستکم در وسعتی معادل ۱۴ میلیون هکتار از خاک ایران شناسایی شده و قابل دسترس هستند و قادرند به راحتی تا ۵ هزار میلیارد مترمکعب هرزآب کشور را به آبی ناب و گوارا تبدیل کنند، آبی که هیچ هم وطنی از نهیب سیلگونه آن نهراسد و در حقیقت نعمت باشد تا نقمت!
دکتر سید آهنگ کوثر معتقد است: "سیلاب یک برکت است. این نادانی ماست که سیل را دردسر و مصیبت میدانیم. اگر سیل نبود، در بیشتر مناطق جهان حیات نبود. سیلابها باید باشند تا سفرههای آب زیرزمین سیراب شوند. فقط نکته مهم اینجاست که ما بتوانیم سیلابهای جاری را مهار و از برکت خدا به شکل مطلوب استفاده کنیم."
منبع: ایسنا
- برای ارسال دیدگاه وارد شوید یا ثبت نام کنید .